MONŜANĜO en Antsirabe
MONŜANĜO en Antsirabe
Revenante al Antsirabe de Morondavo, ni interkonsentis ke pli taŭgas ŝanĝi eŭrojn kontraŭ ariaroj tie ĉar ni ne povos facile kaj bonkurze pli poste fari tion. Plie, la monŝanĝo en banko ne favoris nin.
Pro tio, Ginet rilatis kun junulo kiu kondukas nin al privata banko rikiŝe. Ginet, Dina, la junulo kaj mi rikiŝiris kaj ni daŭrigis piede per pli kaj pli malgrandaj stratoj. Mi ne sentis min tre sekura. Finfine ni haltis antaŭ pordego de kie eliras grandega kaj tutnova veturilo. Fortika viro t-ĉemize vestita kie estas skribite « Security no limit », kondukis nin en malgrandan kaj malhelan ŝtuparon. Tie granda surprizo atendis nin : ni eniris luksegan domon.
Malrapide, iu viro alvenis kaj invitis nin sidiĝi. Mi sentis ke li ĉefe deziras trakti kun mi. Ĉu li preferas la « vaza-ojn » (blankulojn) aŭ ĉu li malestimas la malagasojn? Mi donis la eŭrojn preparitajn por ŝanĝado. Li kalkulis, rekalkulis, trifoje ĉar mi ne konsentis kun lia kalkulo. Finfine, ĉio estis en ordo. Sed li anoncis ne kutiman ŝanĝkvanton: 83 milionoj. Miaj okuloj tiel malfermiĝegis ke tuj Ginet klarigis al mi: « kutime ni kalkulas per malagasaj frankoj, vi devas dividi per 5. ha! uf! Mi imagis 83 milionojn en mia dorsosako… Li tre afable proponis al mi kafon. Mi jesis sed rigardis miajn amikojn. Kaj ili? mi pensis. Ne gravas, ni dividos la ununuran kafon.
Ni atendas, atendas. Finfine, la unua parto de la biletoj alvenis. Kunkune, ni kvarope komencis kalkuli. Ĉu pro tio aŭ ne, sed ni vidis kvar tasojn da kafo alvenantaj, ni diskrete ridetis. Ni bezonis tempon por ĉion kalkuli. La kvanto de biletoj ampleksigis la laboron. Ni konstatis ke la biletoj de 1000 kaj 2000 ariarioj estas tre malnovaj. Evidentis ke ili multe pli servas ol tiuj de 10.000. Fininte, ni foriris. La viro dankis nin kaj akompanis nin ĝistrate. Mi aŭdis ke li posedas du helikopterojn, plurajn veturilojn kaj diversajn komercojn en Antsirabe. Ĉu tiu monŝanĝo reguligis monon devenintan de kelkaj malklaraj aferoj? Kiel scii?
Nun kelkaj vortoj pri la mono en Malagasujo:
LA MONO
Dum reĝa periodo en Alta Ebenaĵo, Malagasoj uzis monerojn el Eŭropo kaj Meksiko, kiuj estis el oro kaj arĝento. Dum la XIXa jarcento, iu reĝino provis fabriki moneron sed tio ne funkciis, do ŝi rezignis.
En 1896, ekis la kolonia periodo. Venis tiutempe franca franko ĝis la sendependeco en 1960. Ĵus antaŭ sendependo, malagasa franko estis uzita. Sed la Centra Malagasa Banko daŭre dependis de Francujo, laŭ kontrakto.
Tamen, en 1973, la registaro volis ŝanĝi tiun kontrakton. Pro tio venis decido sendependigi la valutokurzon de la franca franko. Tiam, la nova valoro malaltiĝis. Estis oficiale uzata la malagasa franko, sed paralele kaj ne oficiale, estis uzata la propra malagasa mono, nomita « ariary ».
Ĉar la ekonomia situacio malpliboniĝis, la registaro malpliigis la monvaloron ĝis proksimume 3000 % inter la sendependo ĝis nun. Ekde 2003, nova registaro decidis oficialigi la moneron ariaro, sed li konservis la numerojn
kiel en Eŭropo kaj oni skribas la numerojn en la franca lingvo sur bankĉekojn. Antaŭ tiu oficialigo, 1 eŭro egale valoris al 1200 ariaroj. Tuj poste ĝi estas 2400 ariaroj, do temas pri valorperdo de 100 %.
Verkita de Marie
Matena promenado en la boŝo
Matena promenado en la boŝo.
Mangily , jaŭdon, la 14an de januaro.
Je la kvara matene, fulmotondro ĵus finiĝis. Ni retrovas nin por frua foriro je la kvina.
Ĉe la elirejo de la vilaĝeto, abelmanĝuloj malfermas la boŝovojon.
La suno leviĝas kaj baobaboj etendas siajn spegulbildojn sur lageto. La madagaskara Centropo (nomata « tulu » en la malagasa lingvo) kantas nokte kaj tage. Ĝia sonora etoso alkondukas nin en nekonatan naturon.
Fred kaj Dominique, niaj afablaj gvidantoj, kondukas nin tra odora vegetaĵaro. Malrapide ni piediras por miri la vivon kiu vekiĝas. Sed, jam, sunradioj varmigas boŝon kaj malpezaj papilioj flugas ĉirkaŭ ni. Nun la temperaturo altiĝas kaj ni serĉas bonefikan ombron en la arbareto. Ĉu ni vidos lemurojn? Atentemaj al ĉiuj movoj, ĉiuj bruetoj, niaj ĝvidantoj estas viglaj. Sed tiun matenon lemuroj ne montriĝas al ni. Eble ili dormas ankoraŭ post la malkvieta nokto.
Ni retrovas nian vilaĝeton por bonveniga matenmanĝo.
Skribita de Bergère kaj Florence
LA PIROGO
LA PIROGO
En Morondavo, la rivero renkontas la Hindan Oceanon formante delton. Tie regas la marĉo nomita “mangrovo” kiun la pirogo povas trairi.
La pirogo estas konstruita el mola malpeza ligno surloke nomita “balsa”.
Ĉar ĝi estas facile tranĉebla, nur unu tago sufiĉas por pirogigi ĝin. Kutime ĝi kapablas elteni du jarojn, ĝis kvar se ĝi estas farbita. Por normala uzado tie, ĝi longas tri aŭ kvar metrojn, pli malpli laŭ necese. Pro ĝia v- formo, ĝi ne estas stabila, necesas lerteco por ene iri kaj ene moviĝi.
Por faciligi nian promenadon, niaj akompanantoj kunigis du pirogojn per tabuloj sur kiuj ni povas sidiĝi, tiel katamarano. La remistoj uzis la remilojn nur dum la unua parto por kontraŭfluiri.
Sed la plej mirindan momenton ni travivis revenante, kiam ni senbrue glitis laŭlonge de la variaj marvegetaĵoj nomitaj rizoforoj, klinitaj al nia direkto kiel por salutin nin.
Plenplena, preskaŭ bruema silento ĉirkaŭis nin kaj subite birdo (engoulevent) aŭdigas ĝian motocikan ekkrion. Denove la silento magie plenigas la etoson. Belegan mangovron ni malkovris tiam.
Verkita de Marie
Plektado en la Centro Tsaravahiny
Plektado en la Centro Tsaravahiny
Tiu centro proponas diversajn temojn por malkovrigi la ĉiutagan vivon de la loĝantoj ekzemple la plektaĵo. Tie, ĉiuj virinoj ekde 11 jaraĝaj, lernas la apartan lokan manieron plekti korbojn.
Ni estis kvin virinoj pretaj por malkovri tian agadon. Pro tio venis ĝoje kvin vilaĝaninoj kun la necesaj materialoj kaj iloj: palmfolioj antaŭtranĉitaj, kies kelkaj antaŭkolorigitaj, baobabfadenoj kaj kudriloj. Post interprezento, ni duope sidiĝis sur vegetaĵajn plektitaĵojn sub mangarbo. Tiel ni ĝuis freŝan aeron malgraŭ la varmeco. Nun ni povis komenci la korbon.
Tuj la fingroj de la fakistinoj lerte moviĝis kiel tiuj de pianisto sur klavaro. La rimenoj interkruciĝis laŭ praŭlaj metodoj tiel rapide ke ni apenaŭ povis okulsekvi. Subite la instruantinoj al ni montris la pozon por daŭrigi sed ili ne imagis kiel malfacile estis por ni longtempe teni ĝin: kun unu piedo sur la laboraĵo, kaj la alia sub la sidvango.
Niavice sed multe pli malrapide ni plektis dum ili atente kontrolis kaj reĝustigis kiam necesis. Post la fino de la unua parto la afero komplikiĝis. Denove la pianistaj fingroj rapide agis kaj la korbo formiĝis.
Dum ni kudris la korborandon per la baobabfadeno ili preparis la fundon. Kiel ili povis kunligi ortangulan fundon kun rondforma korbo? Ni ne imagis tion, tamen ili sukcesis. Mirinde! Restas fabriki la ansojn per kvar folieroj plektitaj.
Ĉu vi opiniis ke facilas fabriki korbojn? Tute ne; Estas tiom da detaloj por memori la metodon ke necesas refari plurfoje. Tamen al la pli rapidaj el ili dek minutoj sifiĉas, nekredeble !
Verkita de Anne kaj Marie
Mangily
Mangily
Ni tranoktis en la vilaĝo de Mangily, proksime de Morondava. La restadejon Tsaravahiny (kiu signifas bonegajn gastojn kai gastigantojn) kreis la asocio Belgique-Madagascar (ABM). Ĝi subtenas projektojn pri kampâra disvolviĝo kun la loĝantoj. Tiuj projektoj respondu al la bezonoj de la loĝantaro.
Niaj gastigantoj nomiĝas Priska kaj Fred. Ili havas filon nomatan Miky. En tiu loko laboras tri kuiristinoj kaj tri gvidistoj.
Aliaj personoj de la vilaĝo laboras kadre de la aktivaĵoj proponitaj al la gastoj: promenado per piragoj en la mangrovo, korboplektaĵo, promenado por malkovri la bestaron kaj vegetaĵaron, ktp.
En la vilaĝo loĝas 600 personoj. La ĉefaj vivrimedoj estas krabkaptado, kultivado kaj korboplektado.
Ni tranoktis kaj manĝis en tradiciaj, sed grandaj konstruaĵoj, kun muroj el argilbrikoj kaj tegmento el palmofolioj.
Krom por trinki, ni uzas akvon el puto. La puto estas ĉefa renkontejo. En la loko ni renkontis aliajn geamikojn: blatojn, skorpiojn, skarabojn, lacertojn, miriapodojn, serpentojn kaj kulojn.
Diversaj anekdotoj:
La aventuro komenciĝis la vesperon kiam ni alvenis. Noktis. Kelkajn centojn da metroj antaŭ la enirejo de la tranoktejo, la aŭtobusradoj ensabliĝis, do ni devis elbusiĝi por puŝi ĝin je kelkaj metroj.
Du foje ni manĝis krabaĵon kaptitan matene.
La lastan nokton okazis fulmotondro. En ĉiuj terkabanoj pluvis sur litoj, kiujn ni devis movi.
Priska iris al la bazaro per ĉaro tirata de zebuoj por aĉeti varojn por niaj manĝoj. La veturado daŭras 5 horojn.
Evelyne kaj Jopo instruis Esperanton kaj donis librojn al Fred kaj Priska.
Do ni reklamu al esperantistoj pri tiu loko, kiu tre plaĉis al ni.
Verkita de Eva
Antsirabe
Antsirabe
Tiu urbo estas la dua ĉefa urbo de Madakaskaro.
Ni tranoktis du noktojn en norvega centro « Lavasoa ». Pluraj konstruaĵoj akceptas grupojn. Ĝi situas en bela parko de kie eblas spekti pejzaĝon: fore staras montetoj, pli proksime kuŝas la urbo kaj sube etaj rizkampoj.
La urbo aspektas pli tradicia ol la ĉefurbo. La taksioj estas duspecaj: la piedaj kaj la biciklaj. Fakte la taksioj ne havas motorojn, estas homoj, kiuj tiras la veturilojn kurante aŭ biciklante; ofte la taksiistoj estas nudpiedaj.
La urbo havas kelkajn ĉefajn stratojn asfaltitajn kaj multajn mallarĝajn terstratetojn. Ni rimarkis preĝejegojn katolikan kaj protestantan. Dimanĉe ili estas plenplenaj de fideluloj.
Ni vespermanĝis sabaton la naŭan, en bela luksa restoracio por 45 000 ariaroj por 18 personoj (la tuta grupo), t.e. 135 € do po 7 € por ĉiu homo. Krom kelkaj luksaj restoracioj multaj popolaj restoracioj proponas manĝaĵojn: fiŝaĵojn, zebuaĵojn, porkaĵojn kaj kokaĵojn kun plejofte rizo aŭ frititaj terpomoj kaj iom da legomoj subrostitaj. La prezo de tiu manĝaĵo inklusive trinkaĵojn kostas inter 2 kaj 3 eŭrojn.
Por la matenmanĝoj ni budumis sub la tegmenta bazaro por trinki kafon aŭ teon kun frititaj bulkoj.
Tiu urbo estas bela kaj ni baldaŭ revenos.
Verkita de Amapola kaj Michel
La legendo de la lago « ANDRAIKIBA »
La legendo de la lago « ANDRAIKIBA »
Temas pri « klasika legendo ». Tiam viro amas samtempe du virinojn kaj reciproke. Li ne kapablis ekekti kaj la situacio iĝis neeltenebla.
Per boato li atingis la mezon de la lago kaj proponis al la du virinoj naĝi ĝis la alia flanko de la lago. Li elektos la unuan kiu atingas la celon.
Unu el la du virinoj dronis kriante: “ho! Dio mia, ve mia ventro, bedaŭrinde, mia ventro!”
Li fakte ne sciis ke ŝi estas graveda…
Ŝia peza ventro mortigis ŝin kaj ekde tiu tempo la lago nomiĝas “Andraikiba” aŭ “Ve mia ventro”.
Jen unu el la multaj versioj kiun ni elektis, kaj nia aparta konkludo temas pri la espero ke la alia virino ne estu malfekunda !
Verkita de Marie kaj Évelyne
Nomadkurso en Malagasujo
Post du Nomadkursoj, en Togolando kaj en Ĉeĥujo, en januaro 2016 okazis tria Nomadkurso, en Malagasujo.
Nia vojaĝo komenciĝas! ek!
La grupo kaj la projekto
LA PROJEKTO
Vidu nian programon: Itinéraire projet (franclingva)
Antaŭ kelkaj jaroj, ideo naskiĝis ĉe iuj pro la grava problemo de granda parto de esperantistoj: superigi la komencantan nivelon. Aliparte, multaj esperantistoj ne aŭdacas sole viziti fremdajn landojn.
La ideo do kiu venis en kelkajn kapojn estas viziti Esperantujon grupe kaj plibonigi ĉies Esperantonivelon, uzante tiun lingvon kiel eble plej ofte, ne nur kun la lokaj esperantistoj sed ankaŭ kun la aliaj grupanoj. Plie, ĉiutage kursoj okazos, gvidataj de iu fama instruisto.
La nura kondiĉo estas iomete lerni Esperanton antaŭ la vojaĝo por ne droni en malaktiva partopreno.
LA GRUPO
Tiun jaron, Malagasujo estas la celo de nia vojaĝo. Dek kvar personoj de tri malsamaj niveloj partoprenas la kursojn kun la instruisto.
Kvar aliaj personoj akompanos nin. Ili estas malagasaj kaj zorge antaŭpreparis nian alvenon kaj faciligos nian iradon kaj restadon. Ĉiuj ĝojas vojaĝi kune, en amika etoso.
Verkita de Marie
nomadkurso 